วัดช่องนนทรี
ข้อมูลทั่วไป
วัดช่องนนทรีเป็นวัดในสมัยอยุธยาตอนปลาย ปรากฏหลักฐานงานศิลปกรรมภายในวัดโดยเฉพาะพระอุโบสถและจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถ ลักษณะทางสถาปัตยกรรมของพระอุโบสถมีส่วนฐานแอ่นโค้งท้องสำเภา ด้านหน้าทำเป็นมุขเด็จ ด้านหลังต่อเป็นมุขยื่นมีเสารองรับหลังคา หน้าบันเป็นฝาประกนไม่สลักลวดลาย มุงกระเบื้องลอน ประดับกระเบื้องเชิงชาย ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปประธาน และหมู่พระพุทธรูป 4 องค์ อาคารมีช่องประตูหน้าต่างเป็นรูปโค้งคล้ายกลีบบัว คือสอบแหลมที่ปลายบน บานหน้าต่างประกบกันเป็นรูปโค้งกลีบบัว ซึ่งเป็นลักษณะที่นิยมอยู่ในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์ ต้นพุทธศตวรรษที่ 23
ข้อมูลงานจิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดช่องนนทรี เป็นงานศิลปะในสมัยอยุธยาตอนปลาย พุทธศตวรรษที่ 23 สอดคล้องกับลักษณะทางสถาปัตยกรรมของพระอุโบสถ โดยเขียนภาพเต็มพื้นที่ภายใน ผนังด้านข้างแถวบนสุดเขียนภาพแถวพระอดีตพุทธเจ้าประทับนั่งเรียงราย พื้นที่ถัดลงมาเขียนภาพทศชาติชาดก มีการเขียนภาพแทรกด้วยภาพวิถีชีวิตของชาวบ้านด้วย ผนังด้านหน้าพระประธานเขียนภาพพระพุทธประวัติตอนมารผจญ-ชนะมาร ผนังด้านหลังภาพลบเลือนมากแต่พอสังเกตได้ว่าเป็นภาพพระอดีตพุทธเจ้าประทับนั่ง
ลักษณะเด่นของจิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดช่องนนทรี มีลักษณะโดดเด่นอยู่ที่ความเป็นงานจิตรกรรมในสมัยอยุธยาตอนปลาย ภาพเล่าเรื่องชาดกมีแถบเส้นแนวตั้งทรงสามเหลี่ยมหรือเส้นสินเทาคั่น เพื่อแบ่งเรื่องแต่ละเรื่องออกจากกัน เส้นสินเทายังทำหน้าที่เน้นฉากเหตุการณ์สำคัญให้โดดเด่นขึ้น อาทิ เส้นสินเทาที่เน้นภาพปราสาทราชวังให้เด่นเป็นสง่า จิตรกรรมแห่งนี้มีการใช้สีที่ดูอบอุ่น อันเกิดจากโครงสีออกแดงและชมพูอ่อน สีแดงที่ระบายเป็นพื้นหลังควบคู่กับพื้นขาวที่ปล่อยว่างช่วยให้เกิดบรรยากาศสดใส พื้นสีขาวที่เป็นสีพื้นเมื่อตัดเส้นด้วยสีดำสีแดงให้เป็นภาพ พื้นขาวจึงเป็นสีของตัวภาพไปในตัว สีแดงที่ใช้ระบายเป็นฉากหลังเป็นสีพื้นและท้องฟ้าจึงไม่ใช่สีที่สมจริง สีใบไม้เริ่มมีสีต่าง ๆ กัน เช่น สีเขียวหม่นมืด สีเขียวเหลือง (สันติ เล็กสุขุม 2550: 191-193) มีการปิดทองเล็กน้อยเฉพาะเครื่องประดับของภาพบุคคล ภาพเครื่องสูง และบางส่วนของภาพสถาปัตยกรรม
เอกสารอ้างอิง
สันติ เล็กสุขุม. 2550. ศิลปะอยุธยา: งานช่างหลวงแห่งแผ่นดิน. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.