วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
ข้อมูลทั่วไป
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร เป็นวัดเก่าแก่สมัยอยุธยา เดิมชื่อวัดโพธาราม ได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ในสมัยธนบุรี ในปี พ.ศ. 2331 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงสถาปนาวัดแห่งนี้ใหม่ทั้งวัด พร้อมพระราชทานนามใหม่ว่า วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 มีการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่อีก ขุดขยายฐานรากพระอุโบสถ สร้างพระนอน สร้างวิหารพระนอน และสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ อีกหลายอย่าง รวมทั้งมีการจารึกความรู้ต่าง ๆ บนแผ่นหินติดตั้งไว้ตามศาสนสถานภายในวัด วัดแห่งนี้ยังได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์มาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน (รำไพพรรณ แก้วสุริยะ 2550: 3-4)
ข้อมูลงานจิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังภายในพระวิหารพระนอน วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เป็นงานฝีมือช่างหลวงในสมัยรัชกาลที่ 3 บนผนังของพระวิหารหลังนี้เขียนเรื่องมหาวงศ์ พงศาวดารลังกาทวีป อยู่บนผนังเหนือช่องหน้าต่างขึ้นไป พื้นที่ระหว่างช่องหน้าต่างเขียนเรื่องพระสาวิกาเอตทัคคะ 13 องค์ เรื่องอุบาสกเอตทัคคะ 10 ท่าน และเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ 10 ท่าน (สันติ เล็กสุขุม 2548: 151)
ลักษณะเด่นของจิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังภายในพระวิหารพระนอน วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม มีลักษณะเด่นที่การเขียนเรื่องพระสาวิกาเอตทัคคะ เรื่องอุบาสกเอตทัคคะ และเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ อันเป็นการก้าวข้ามคติความเชื่อดั้งเดิมที่นิยมเขียนเรื่องพุทธประวัติและทศชาติชาดก จิตรกรรมแห่งนี้แสดงให้เห็นถึงแนวความคิดและวิธีของงานช่างหลวงในสกุลช่างรัชกาลที่ 3 อย่างชัดเจน จุดเด่นประการหนึ่งคือ การนิยมเขียนภาพชีวิตประจำวันของชาวบ้านร้านถิ่นแทรกอยู่ในเรื่องหลัก โดยมุ่งแสดงให้เห็นรายละเอียดอย่างมาก เพื่อส่งเสริมให้เห็นถึงแนวความคิดสมจริงมากขึ้น อันเป็นเอกลักษณ์ของจิตรกรรมฝาผนังในสมัยนี้
เอกสารอ้างอิง
รำไพพรรณ แก้วสุริยะ. 2550. คู่มือนำเที่ยววัดโพธิ์. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
สันติ เล็กสุขุม. 2548. จิตรกรรมไทยสมัยรัชกาลที่ 3: ความคิดเปลี่ยน การแสดงออกก็เปลี่ยนตาม. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.